OBJECTEN UIT NALATENSCHAP

Zes kinderen begraven hun moeder na een voltooid leven van 97 jaren. Haar dochter is ritueelbegeleidster en heeft in het de laatste levensperiode de handgeschreven boodschappenbriefjes van haar moeder bewaard, met een idee van een ritueel in haar achterhoofd. Ik krijg de opdracht iets te maken waarin de boodschappenbriefjes een plek krijgen. Het wordt een kleine bewaarplaats in de vorm van een doosje dat ruimte biedt aan kleine voorwerpen van hun moeder.

In het doosje zit een envelop met daarin het originele boodschappenbriefje dat door moeder is geschreven. Een kopie is op de envelop aangebracht zodat het direct zichtbaar is.

Enkele weken na de begrafenis in een samenzijn met alle kinderen ter nagedachtenis aan moeder, leest de dochter een gedicht voor en verrast haar broers en zussen met dit aandenken.

Een van de reacties is: ‘Dat zoiets kleins als haar handschrift, een hele wereld kan oproepen! Wat ben ik hier door geraakt’.

Lapis lazuli was de lievelingskleur van meneer x, evenals het blauw van de zee. Het doosje is een bewaarplaats in herinnering aan hem, waarbij zijn eigen tekening (die op de rouwkaart gedrukt stond) in de deksel binnenin is opgenomen.

Tijdens de voorbereidende gesprekken gaf zij dit herinneringsobject de titel '4x trouw'. Het verwijst naar de trouw die groot is geweest in moeilijke omstandigheden. Ze verloor 2 partners en vroeg mij een object voor de 4 trouwringen te maken. In ons contact werd duidelijk dat ze van veranderen houdt. Onze uitwisseling resulteert in een papierwerk van moerbeipapier, in de vorm van intieme nestjes, waarin de ringen geborgen liggen. De 3 nestjes (voor elke persoon 1) zijn verbonden met elkaar en kunnen in verschillende opstellingen gelegd worden, of gecombineerd worden met haar verzameling vondsten uit de natuur. Een glazen stolp zorgt voor bescherming.

Reactie opdrachtgever:
Voor twee paar trouwringen, die mij erg dierbaar zijn, zocht ik een ‘monumentje’. Met Elsa heb ik heel goed kunnen overleggen over hoe dat eruit moest zien. Ze luisterde goed naar mijn wensen en het kunstwerk is prachtig geworden. Ik word er iedere keer weer door ontroerd.

Mevrouw X krijgt voor haar trouwen een waardebon voor E E U W I G H E D E N. Na de bruiloft nemen we alle tijd om in gesprek te gaan over het object dat een eerbetoon moet zijn aan haar jong overleden moeder. Haar gouden ring moet prominent aanwezig zijn. Mevrouw werkt in de dierentuin en wil om die reden iets organisch. Ook neemt ze een haar uit de staart van de zebra mee, die als symbool voor haarzelf een plek moet krijgen in het werk. Uiteindelijk wordt het een wandobject met allerlei nestjes waarin de gouden ring, een handgeschreven brief van haar moeder, de ring van haar vader (bedekt), haar eigen ring én het opgerolde zebra haar een plek krijgt. Andere 'nestjes' blijven open voor nog toe te voegen voorwerpen. Het papier is gemaakt van olifantenpoep als verwijzing naar haar werk in de dierentuin. De kleur heeft ze zelf uitgekozen en komt ook terug in een tattoo op haar been.

Een favoriete dichtregel, handgeschreven dagboekfragment, pagina uit je lievelingsboek, vereeuwigd in een ingelijst werk aan de muur. Mooi als herinnering, maar ook een origineel cadeau voor een speciale gelegenheid.

Portret van een overleden yogadocent. Mevrouw X wil een herinnering aan haar man. Ze denkt aan een papiercollage. Haar man was yogadocent en had een grote liefde voor de natuur. Het wordt een silhouet van haar man in zittende meditatie. Het papier heb ik geschept met materiaal uit zijn geliefde tuin. De rozenblaadjes van zijn rozenstruik zijn nog zichtbaar in het werk.

Deze negen papierwerken zijn letterlijk gemaakt van passages uit het lievelingsboek van de opdrachtgeefster. Het boek van Paul Coelho vertelt over de keuze voor goed of kwaad. Dit thema heb ik vertaald in een spectrum van licht naar donker. De vorm is een variatie op het ginkgoblad. Goethe schreef over dit blad: Leeft het als een enkel wezen; innerlijk in twee gedeeld? Of vormt juist het uitgelezen; tweetal één herkenbaar beeld?......Het donker en het licht dat in ons allen aanwezig is. Acht vrouwen ontvangen een exemplaar  als dank voor hun dierbare vriendschap en één exemplaar is voor haarzelf. 

Beeld gemaakt van de de bladzijden van een boek. De opdrachtgever vertelt:

Een onontwarbare knoop, een diep verdriet genesteld in elke vezel van mijn lichaam. Zo ervoer ik mijn pijn over het niet hebben van kinderen. Ik had geen naam, geen datum, geen foto, geen afscheid. Een niet-erkend verdriet. Niks aan de hand. Dat werd de titel van het boek dat ik over mijn rouw schreef.

Met Elsa Visser ging ik in gesprek om een vorm te vinden om dat geleefde verdriet zichtbaar te maken in de wereld. Dat proces zelf was al louterend omdat hiermee mijn verdriet erkenning kreeg.Uiteindelijk vormde het papier van mijn boek de grondstof voor een gekarteld blad waarin snerpende zinnen bescheiden worden uitgelicht. Ik kan er nu naar kijken, ook samen met anderen. De knoop is ontward en buiten mij gekomen. De vezels van mijn lichaam zijn geschoond. Er is ruimte. Nieuw leven.

Meneer X geeft mij de opdracht om voor zijn vriend die binnenkort 60 jaar wordt, een persoonlijk kunstwerk te maken. De moeder van zijn vriend is jong overleden en de sieraden van haar zijn hem dierbaar. Desondanks liggen de sieraden in een doos op zolder opgeborgen. Zijn vrouw zoekt de sieraden op, zodat het object gemaakt kan worden. Een papieren bloemvorm vormt de basis, waarbij uitsparingen in het papier, de bedding vormen voor de erfstukken. Het geheel staat onder een glazen stolp. 

Papieren nestje gemaakt met o.a. mos uit de tuin van het oudelijk huis van grootmoeder, met in het midden haar speld in een bedding van bladgoud.

Handschrift van mijn grootvader uit zijn dagboek, omgevormd naar een object.

Mevrouw X neemt na 20 jaar afscheid van haar werk. De collega's van de vrouw geven haar een waardebon voor een persoonlijk kunstwerk dat nog gemaakt gaat worden.

In overleg met haar wordt er voor een papieren vorm gekozen dat staat op een houten tak afkomstig uit haar tuin in Frankrijk. Haar wens is dat de tekst die stond op de uitnodiging van haar afscheid, een prominente plek krijgt in het werk. Ze levert de tekst aan in haar eigen handschrift. In een terugkoppeling met foto's zijn de collega's op de hoogte gesteld van het resultaat.

Mevrouw x heeft een dagboek van haar opa, waarin hij o.a. aantekeningen bij hield over zijn moestuin. Hij was zelf juwelier en in de nalatenschap zijn nog wat gouden afgietsels uit zijn werkplaats. In zijn dagboek is te lezen welke fruitbomen en planten hij in zijn moestuin had staan. Helaas is de oorspronkelijke tuin er niet meer. In dat geval had ik de planten uit de moestuin direct kunnen gebruiken bij het scheppen van papier om het geheel persoonlijker te maken. Het papier dat hier getoond wordt is voor een deel van de genoemde planten gemaakt, hoewel het niet zijn oorspronkelijke planten zijn. Van een bladzijde uit het dagboek worden twee vormen gemaakt, die  verbonden zijn door het omgesmolten goud. De twee vormen symboliseren de verbinding tussen de generaties. 

Mevrouw X heeft de as van haar man en wat losse papiertjes met zijn handschrift. Een mooie tekst geschreven op een benzinebonnetje van 1998 vormt de onderzijde van de bloem. In de kern van de papieren bloem is de as van haar man verwerkt. Gedurende het maakproces vertelt ze dat haar man op reis altijd een houten doosje mee nam. Dit doosje wordt het plateau waarop de bloemvorm staat. In het doosje bewaart ze nu de as van haar man. Het handschrift, het doosje en de as lagen opgeborgen in de kast. Nu staat het geheel zichtbaar in de kamer in een glazen stolp.

Mevrouw x wil een object aan de muur ter nagedachtenis aan haar ouders. Ze heeft een beschadigde bijbel, een ketting, losse steentjes en een trouwring. Een deel van de bijbel wordt getransformeerd naar een object waarbij het accent ligt op de gouden randen van de bladzijden. Aan dit object wordt de ketting gehangen met daarin verwerkt losse steentjes en de ring uit de erfenis. Het object komt in een plexiglazen kast.

Mevrouw X kwam met de trouwringen van haar onlangs overleden vader en reeds eerder overleden moeder. Met beide ouders had ze een goede relatie. Ze wil dat de ring van haar vader met de inscriptie van haar moeder erin, intact blijft. De andere wordt omgesmolten tot stampers in dit object. Haar vader had een grote liefde voor de tuin. Omdat het ouderlijk huis nog niet verkocht is, wordt er een blad uit die tuin gedroogd en verwerkt in de kern van het papieren object. Het beeld staat onder een glazen stolp in de kamer.

Handschrift van mijn oma uit een schoolschriftje uit 1902, getransformeerd naar een bladvorm.